راهکارهایی برای تسهیل روزه داری

روزه داری در روزهای گرم تابستانی و مشاغل سخت

نورالحسین(ع)/  همزمانی ایام ماه مبارک رمضان با طولانی ترین و گرمترین روز های سال، روزه داری را برای صاحبان برخی مشاغل سخت با سختی هایی رو برو می کند.

اگر چه اثرات معنوی و تربیتی روزه داری و مراقبت های خاص مومنین بر احوال خود در ماه مبارک رمضان و علی الخصوص برکات روزه داری در هوای گرم بر کسی پوشیده نیست و روا نیست بخواهیم جایگاه این تکلیف شرعی و همه آثار خوبش را با عوایدی که انسان از انجام شغلش به دست می آورد مقایسه کنیم، دور از انصاف است با نگاهی مطلق به همه انسان ها و در نظر نگرفتن شرایط خاص مربوط به هر شخص، پرداختن افراد به شغل خود در ماه رمضان و با زبان روزه را امری غیر دینی و غیر ارزشی تلقی کنیم؛ چه این که برخی افراد بنا به شرایط زندگی و دخل و خرج ها و همچنین شرایط کاری حاکم بر محیط شغلی امکان کنار گذاشتن شغل برای یک ماه روزه داری را ندارند و چه بسا کم کاری در این ماه و یا عدم حضور بر سر کار باعث بیکاری همیشگی و از دست دادن شغلشان شود!

با این نوع نگاه به موضوع، باید شرایطی را تصور کنیم که فردی صاحب شغل سختی است و می خواهد به تکلیف شرعی خود که همان روزه داری در روز های گرم و طولانی ماه مبارک رمضان است عمل کند. این شغل سخت می تواند نانوایی، آهنگری، کار کردن کنار کوره ها در کارگاه های ریخته گری یا ذوب آهن، کارگران ساختمانی، خدمات شهری، کارگران اکیپ‌های آسفالت، بنایی، جوشکاری ساختمان و موارد دیگر باشد.

اگر کمی تمرکز کنید و خود را برای ساعتی در شرایط فرد مذکور تصور کنید متوجه خواهید شد این موقعیت دارای شرایطی است که بعضا غیر قابل جمع هستند و اگر فردی بخواهد شغل خود را مثل قبل انجام دهد و در عین حال روزه بگیرد امکان پذیر نیست.

البته راهکارهایی وجود دارد که به کار گرفتن آن ها تا حدودی شرایط روزه داری را برای صاحبان مشاغل سخت تسهیل می کند.

قصد داریم در این نوشتار با نگاهی واقع بینانه به موضوع راهکارهایی را ارائه دهیم که به کار بردن آن ها می تواند تا حدودی مجهولات مسئله را کم کند.

استفاده از برنامه تغذیه متناسب با روزه داری در تابستان

اصلی ترین نکته در این بین، استفاده از رژیم غذایی متناسب با روزه داری در روز های گرم و طولانی است. با یک برنامه تغذیه ای درست هنگام افطار و سحر می توانیم بدون هیچگونه مشکلی از مزایای آن بهره ببریم و به مشکلاتی مانند ضعف بدنی، افت فشار، تشنگی و گرسنگی نیز دچار نشویم.

رعایت راهکارهای ساده زیر در تغذیه افطار و سحر می تواند به شما کمک کند تا علاوه بر حفظ سلامت و نشاط جسمانی قادر باشید از فیوضات معنوی این ایام نیز به طور مطلوب بهره ببرید.
1-  برای کمتر تشنه شدن در طول روز در برنامه غذایی سحری از خوردن غذاهایی مثل انواع کوکو، بادمجان، سوسیس و کالباس، سس مایونز و سیر و پیاز و غذاهای چرب و پرنمک که سبب تشنگی زیاد در طول روز می شود پرهیز کنید.
2-  از غذاهای آب پز شده و خورشت های آبدار و کم نمک استفاده کنید.
3-  از خوردن مواد شیرین مانند زولبیا و بامیه هنگام سحر امتناع کنید؛ چون سبب افت سریع قند خون و احساس گرسنگی در طول روز می شود.
4-  هنگام مسواک زدن بعد از سحری برای کاهش تشنگی و خشکی دهان، از حجم کمتری خمیر دندان استفاده کنید.
5-  در ماه رمضان میوه های آبدار و سبزیجات بیشتری مصرف کنید تا در طول روز دچار تشنگی نشوید.
6-  بهتر است هنگام افطار از مخلوط آبلیموی تازه با آب یا چای کمرنگ یا شربت خاکشیر به جای قهوه و چای پر رنگ استفاده کنید.
7-  خوردن 8 تا 12 لیوان آب از افطار تا هنگام سحر سبب می شود تا شما در طول روز کمتر دچار تشنگی شوید.
8-  برای اینکه بعد از خوردن افطار و سحری دچار سوزش معده و ترش کردن نشوید بهتر است از غذاهای سبک و کم چرب استفاده کنید. در ضمن مایعات را پس از اتمام غذا بخورید و بلافاصله بعد از خوردن سحری به رختخواب نروید.
9-  بهتر است افطار خود را با یک استکان آب ولرم یا یک فنجان شیر و عسل باز کنید و از خوردن غذا و شیرینی جات فراوان هنگام افطار بپرهیزید تا دچار سنگینی و مشکلات معده نشوید.
10-  سعی کنید وعده های غذایی مانند پلو و خورشت را دو ساعت بعد از افطار میل کنید تا هضم آن آسان باشد.
11-  برای جلوگیری از بروز یبوست و مشکلات روده، بعد از خوردن افطار آلو و انجیر خیس شده و میوه هایی همچون گلابی، هلو و هندوانه میل کنید.
12-  نان و پنیر کم نمک با سبزی یا گردو با یک لیوان شیر از بهترین خوردنی ها برای سحر محسوب می شود زیرا علاوه بر حجم سبک دارای قوت بسیار است.

البته رعایت نکات بالا به همه کسانی که می خواهند در روزهای گرم تابستان روزه بگیرند توصیه می شود. در هر حال اگر شما دانشجو یا دانش آموز باشید با توجه به همزمانی این ماه مبارک با تعطیلات تابستانی، می توانید ماه رمضان بدون سختی زیادی را داشته باشید. اگر هم شغل شما از نوع کارمندی پشت میز و زیر کولر نشینی است و به ساعت اداری7 صبح تا 2 ظهر ختم می شود باز هم مشقت آن چنانی بر شما وارد نمی شود! اما اگر از آن افرادی هستید که شغل خود را جزء مشاغل سخت می دانید و انجام شغل روزانه با زبان روزه کار هر کسی نیست، موارد زیر می تواند به شما کمک کند.

اگر صاحب کار هستید ساعت کار خود را به حداقل برسانید

اگر شما خودتان کارفرما هستید و برای دیگری کار نمی کنید می توانید ساعات کار در ماه رمضان را به حداقل ممکن تقلیل دهید تا هم خود به فرایض شرعی و فیوضات معنوی برسید و هم کارگران تحت امرتان بتوانند روزه داری کنند. در اغلب موارد هم کم شدن ساعات کار در روز به جز کم شدن سود مالی هیچ تاثیر نامطلوبی بر روند کار شما نخواهد داشت. این را هم می دانید که رزاق حقیقی حضرت حق است و همو به شما امر به روزه داری کرده است!

ساعات کار را خودتان انتخاب کنید

ممکن است شغل شما از آن مواردی باشد که زمان خاصی برای انجام کار تعیین نشده و شما می تواند به اختیار خود ساعت کار را انتخاب کنید. شما می توانید 3 یا 4 ساعت اوایل روز که هم انرژی افراد بیشتر است و هم هوا خنک تر است (از طلوع آفتاب تا حدود 10 صبح) کار کنید و ساعات باقیمانده کارتان را به بعد از افطار موکول نمایید. بقیه ساعات روز زمان مناسبی برای استراحت و عبادت شماست! در این باره می توانید با صاحب کار خود صحبت کنید و با توضیح شرایط روزه داری و تعهد بر انجام صحیح تمام کار، از او بخواهید به شما اجازه دهد در ساعاتی کار کنید که بر روزه داری شما لطمه ای نزند. گزینه آخر در این شرایط گرفتن مرخصی بدون حقوق از صاحب کار است. اگر کارفرمای شما با تغییر ساعات کاری شما در این ایام موافقت نمی کند می توانید به او پیشنهاد 30 روز مرخصی بدون حقوق بدهید و در این یک ماه به برخی دیگر فعالیت های مفید و حتی درآمدزا بپردازید. فراموش نکنید رزاق خداست!

مطالبه عمومی برای تصویب قوانین کار متناسب با روزه داری

برخی افراد هستند که در شغل های سختی اشتغال دارند که برنامه ریزی و مدیریت ساعات کار آن ها با ادارات و شرکت های دولتی است. اگر شما جزء این دسته افراد هستید لازم است از طرف اداره شما شرایط کاری به گونه ای برنامه ریزی شود و قوانینی برای کار در ماه مبارک رمضان لحاظ شود که شما به عنوان کارمندان یا کارگران آن اداره یا شرکت یا واحد تولیدی قادر باشید به انجام فرایض خود برسید و اگر چنین نیست از دستگاه های اجرایی و قانونگذاری مرتبط مطالبه عمومی داشته باشید.

گزینه آخر: پیمودن مسافت شرعی

اگر شما از آن دسته افرادی هستید که علی رغم به کار گرفتن همه توصیه های بالا باز قادر به جمع بین روزه داری و شرایط کاری خود نیستید و شرایط شما را مجبور می کند که بین روزه گرفتن و انجام شغلتان یکی را انتخاب کنید، راه حل فقهی پیمودن مسافت شرعی است. اگرچه مراجع معظم تقلید سختی شغل را مجوزی برای خوردن روزه نمی دانند، اما پیشنهادشان در پاسخ به این سوال که در شرایط سخت کاری چه کنیم؟ پیمودن مسافت شرعی است؛ به این معنی که شما هر روزی که توان روزه گرفتن ندارید بین اذان صبح تا اذان ظهر مسافت شرعی که باعث ابطال روزه می شود را طی کنید و روزه خود را باز کنید. در این صورت نه گناهی مرتکب شده اید و نه کفاره ای بر شما واجب می شود. می توانید قضای روزه های خود را در زمستان همان سال که هم روز ها کوتاه ترند و هم هوا خنک، بگیرید. برخی از مراجع تقلید دیگر نیز معتقدند اگر روزه گرفتن براى شما ضرر داشته باشد یا تحمل آن همراه با مشقّت زیاد باشدبه نحوی که ادامه آن ممکن نباشد، افطار براى شما جایز است.